Maturidi’de İnsan Özgürlüğü

Ehl-i Sünnet ekolünün önemli âlimlerinden olan Maturidi insan özgürlüğü sorununu, eyleme yönler tayin ettiği yöntem ışığında temellendirmeye çalışmaktadır. Onun açısından eylemin meydana gelmesinde biri yaratma (halk) diğeri de kazanma-yapma (kesb) olmak üzere iki yön vardır. Bu yönlerden yaratmayı Allah ile ilişkilendiren Maturidi, kesbin ise insana ait olduğunu belirtmektedir. Ona göre insan, eylemini gerçekleştirirken herhangi bir baskı ve zorlama altında bulunmaksızın özgür bir şekilde eylemi yapan ve böylece de eylemin sonuçlarını üstlenen olduğunun farkındadır. Bir eylemi yapmak istediğimizde öncelikli olarak o eylemi yapabilecek fiziksel ve zihinsel kapasiteye, doğal şartlara dikkat ettiğimiz bir gerçektir. Daha sonra ise bilgisel ön hazırlık, eyleme karşı arzu, istek ve karar aşamasından sonra Allah insanda eylemi yapmaya gerekli olan bilfiil kudreti yaratmakta ve eylem bu kudretle eşzamanlı olarak gerçekleştirmektedir. Bu sayede bir yandan insanın sorumluluğu temellendirilmekte diğer yandan da her türlü nesne ve olayın Allah’ın ilim, irade ve kudreti kapsamında bulunduğu dile getirilerek her türlü noksan sıfatlardan tenzihi sağlanmaktadır.